به زبان ساده بهره میزان سودی است که به هنگام بازپرداخت وام‌ها می‌پردازیم. در نظر داشته باشید مقدار سودی که پرداخت می‌کنیم بر مبنای نرخ بهره است.اما بحث نرخ بهره بسیار فراتر و پیچیده‌تر است و یکی از شاخص‌ها مهم اقتصادی است. درواقع نرخ بهره تنظیم‌‌گر سیاست‌های پولی و مالی است و مهم‌ترین ابزار بانک‌های مرکزی به حساب می‌آید. اگر شما بتوانید به سوال نرخ بهره چیست پاسخ دهید قطعا بخش عمده‌ای از اقتصاد کلان را یاد می‌گیرید. برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه کنید. زمانی که نرخ بهره بالا باشد وام‌گیرندگان باید برای وام‌های خود سود بیشتری پرداخت کنند. از سوی دیگر بانک‌ها در قبال سپرده‌های مردم نیز سود بیشتری می‌پردازند.در نتیجه تمایلات مردم برای گرفتن تسهیلات کمتر می‌شود. در این حالت میل به سپرده‌گذاری در بانک‌ها برای دریافت سود افزایش می‌یابد. همین امر سبب می‌شود تا حجم پول در گردش کاهش یابد. درواقع بانک‌ها با افزایش نرخ بهره سیاست‌های انقباضی اعمال می‌کنند که باعث می‌شود تورم کاهش پیدا کند. همان‌گونه که توضیح دادیم نرخ بهره برای کنترل سیاست‌های پولی و بانکی است. در وضعیتی که کشور دچار رکود باشد. مجددا بانک‌های مرکزی با استفاده از تغییرات نرخ بهره در جهت تعادل و رونق قدم بر‌می‌دارد.
در این حالت با کاهش نرخ بهره سود‌های بانکی کاهش پیدا می‌کنند و مردم سرمایه خود را از بانک‌ها خارج می‌کنند. به دلیل کاهش نرخ بهره تمایل مردم به گرفتن وام از بانک‌ها بیشتر می‌شود. در این حال گردش پول در جامعه افزایش می‌یابد و همین امر سبب افزایش نقدینگی و رونق اقتصادی در کشور می‌شود. اما با ادامه این روند میزان تقاضا در برابر عرضه افزایش پیدا می‌کند. که برای به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا، قیمت کالا‌ها و خدمات افزایش می‌یابد. که این امر باعث ایجاد تورم می‌شود. در بیشتر کشور‌ها درصد نرخ بهره توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود.هیچ مؤسسه یا بانکی نمی‌تواند خود تعیین‌کننده نرخ بهره سازمان خود باشد. ایجاد تعادل اقتصادی در کشور یکی از وظایف بانک مرکزی می‌باشد، که تغییرات نرخ بهره یکی از روش‌های ایجاد ثبات اقتصادی است.
به صورت کلی باید بدانید که در اقتصاد و سیستم بانکی یک نوع نرخ بهره نداریم. نرخ بهره با توجه به نوع محاسبه و ساختازی که دارد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود از جمله: نرخ بهره ساده، مرکب، اسمی، بین بانکی، شناور و … که هر کدام سازکار و فرمول اختصاصی خود را دارند. به عنوان نمونه نرخ بهره بین بانکی را شرح می‌دهیم. بانک ها در شرایط خاص و در دوره های مختلف به یکدیگر وام می‌دهند. سیستم وام‌دهی بانک‌ها با اشخاص متفاوت است و نرخ تعریف شده‌ای برای این روند دارد. در واقع سودی که بانک‌ها در ازای وام‌دهی به همدیگر می‌پردازند نرخ بهره بین بانکی است. برای بررسی نرخ بهره هر کشور می‌توانید از سایت فارکس فکتوری این کار را انجام دهید.
نرخ بهره منفی از صفر هم کوچکتر و به عبارتی منفی است. یعنی اگر بانک یا موسسه وام اعطا کند در هنگام بازپرداخت باید مبلغ کم‌تری از وام را دریافت کند. ژاپن یکی از کشورهایی است که که نرخ بهره در آن در چند سال گذشته منفی بود. درنظر داشته باشید که نرخ بهره منفی نیز برای اقتصاد مضر می‌باشد. چرا که به دلیل کاهش مداوم قیمت‌ها باعث ایجاد رکود در جامعه می‌شود. به صورت کلی اقتصاد یک علم کاملا منعطف است و براساس شرایط باید از ابزارهای کاربردی آن استفاده کرد. در تمام اقتصادها ثبات و تعادل اهمیت ویژه دارد. برای آشنایی با مفاهیم اقتصادی دعوت می‌کنیم پادکست‌های مسیر اقتصاد را گوش کنید.
